ATATÜRK’ÜN İMZASI ve KALİGRAFİ

NİHAVENT

Merhabalar, herkesi sevgi ve saygıyla selamlıyorum.

Bugün değişik bir konuyla sizleri ziyaret etmek istedim. Başlıktan da anlaşılacağı üzere Atatürk’ün imzasını ve de bu imzanın kabulü ile ilgili araştırmalarımı paylaşmak istiyorum. Hani bir çoğumuzun ilkokuldan beri gördüğü, taklit etmeye çalıştığı hatta arabalarının arka camına yapıştırdığı o meşhur imza.

1934 yılında soyadı kanununun çıkarılması ve Mustafa Kemal’e, ATATÜRK soyadının verilmesiyle birlikte milletvekilleri, Atatürk’e bir imza tasarımı hediye etme kararı alırlar. 1920’li yıllarda Amerika’da güzel yazı yazma eğitimi alan ve Robert Koleji’nde güzel yazı yazma öğretmenliği yapan, birçok vekilinde hocalığını yapmış Hagop Vahram Çerçinyan ilk akla gelen isimdir. Atatürk sevgisiyle tanınan Çerçinyan bu teklif ile hemen çalışmaya başlamış ve bir gün içinde beş değişik imza tasarımı yapmıştır. Yapılan tasarım sonucu hepimizin bildiği o meşhur imzayı kabul eden Atatürk ölene kadar da o imzayı kullanmıştır.

Kendisini şükranla anıyorum.

Ama Atatürk’ün imzası denince akla gelmesi gereken bir başka önemli ve halâ hayatta olan sanatçımız Etem Çalışkan’dır. 1928 yılında Tarsus’un Göcük köyünde dünyaya gelen sanatçımız ders kitaplarında yer alan Atatürk’ün Gençliğe Hitabesini ve İstiklal Marşını’nın yazımını yapan kişidir. Şimdi Atatürk’ün imzasıyla ne bağlantısı var diyeceksiniz? Hemen uzatmadan aktarıyorum. 1969 yılında bir gazetede çalışan üstat 10 Kasım için bir Atatürk portresi tasarlamış. Gazetenin ön sayfasında tam boy olarak yayınlanacak portreyi bitirince kendi deyimiyle kompozisyonda bir eksiklik olduğunu fakat bir türlü eksikliğin ne olduğunu bulamazken, birdenbire imza eksikliğini fark etmiş. Arşivden Atatürk’ün kullandığı imza ile ilgili kaynakları masasının üstüne koyup çalışmaya başlamış. Ulu Önder’in seçtiği ve kullandığı imza üzerinde çalışma yaparken şimdi hepimizin bildiği imzayı stilize etmiş. Bu planlı bir çalışma ya da bir sipariş çalışması değildir. Tamamen değerli sanatçının Atatürk sevgisi ile sanatını birleştirdiği bir çalışmadır. Tasarlanan portre ve imza gazetede yayınlandıktan sonra tüm ülkede benimsenmiş ve Atamızın fotoğrafları ile özdeşleşmiştir. Kaligrafi yani güzel yazı yazma sanatının yaşayan en önemli değeri, hayatını sanata adamış Ethem Çalışkan hocayı saygıyla selamlıyor ve uzun ömürler diliyorum.

Etem hocanın yetiştirdiği şehrimizin bir başka değerli sanatçılarından da bahsetmeden geçmek istemiyorum. Özdemir Şenova ve Osman Kartaler güzel yazı yazma sanatının iki değerli ismi olarak bu sanata hizmet etmektedirler. Kendileri engin sanat kabiliyetlerini ve bilgilerini öğrencileri ile paylaşarak güzel yazı yazma sanatını geriden gelen nesile aktarmaktadırlar. Belediyelerin açtığı kurslarda ve kendi özel çalışma ofislerinde öğrenci yetiştirmekte ve çalışmaktadırlar. Aynı zamanda hem şehrimizde hem de başka şehirlerde açtıkları sergilerle birçok kitleye ulaşmaktadırlar. Kendilerinin başarılı çalışmalarının devamını diliyorum.

Saygılarımla,