Anayasa’nın 171. maddesi; “Devlet, milli ekonominin yararlarını dikkate alarak, öncelikle üretimin artırılmasını ve tüketicinin korunmasını amaçlayan kooperatifçiliğin gelişmesini sağlayacak tedbirleri alır” der. 172. Maddesinde de; “Devlet, tüketicileri koruyucu ve aydınlatıcı tedbirler alır, tüketicilerin kendilerini koruyucu girişimlerini teşvik eder” yazıyor.
Bu iki maddeden anlaşılacağı gibi devleti yönetenlerin tüketicilerin korunması için kooperatifçiliği desteklemek gibi görevleri var. Eskişehir tüketim kooperatifçiliğinde Türkiye’ye örnek olmuş bir kent. Demiryolu çalışanları tarafından kurulan Edikoop, DETKO, Osmangazi Üniversitesi çalışanlarının GAZİKOOP, Anadolu Üniversitesi çalışanlarının ÜNKOOP, Hava İkmal çalışanlarının HASYA, PTT ve Telekom çalışanlarının Estel kooperatifleri ilimizde üyelerine başarıyla hizmet veriyor. Bunların yanında Yenikent İşletme Kooperatifi de uzun yıllardır faaliyet gösteriyor. İlimizin havacılıkta büyük gururu olan TEI’de çalışanlarında Kurduğu Tuskoop Tüketim Kooperatifi var. 500 üyesi ve 3 çalışanı olan bu kooperatif TEİ Yönetimi tarafından kapatılmak isteniyor. Bu kooperatif TEI içerisinde 10 metrekarelik bir kantini işletiyor. Üyelerine hizmet ediyordu. TEI Yönetimi kendi çalışanları tarafından kurulan bu kooperatifi çıkarmak için 10 bin lira gibi astronomik kira istedi. Bu kooperatifinin yıllık gelirinin 50 bin lira civarında olduğu belirtiliyor. Yıllık geliri 50 bin lira olan kooperatif 120 bin lira kirayı ödeyemeyeceği için buradan çıkmak zorunda kalacak. Böylece Tuskoop Tüketim Kooperatifi de kapanmak zorunda kalacak. Çalışan 3 kişi işsiz kalacak. Anayasa’nın 171. Maddesindeki “Devlet, milli ekonominin yararlarını dikkate alarak, öncelikle üretimin artırılmasını ve tüketicinin korunmasını amaçlayan kooperatifçiliğin gelişmesini sağlayacak tedbirleri alır” ifadelerine rağmen bu kooperatif TEI Yönetimi tarafından bilinçli bir şekilde kapatılmak zorunda bırakılıyor. Yoksa TEI Yönetimi bu kooperatifin yerine fabrikaya BIM, A101 gibi bir zincir marketini mi getirmeye çalışıyor? Neden kendi çalışanlarının bin bir emekle kurduğu kooperatife şaşı bakıyorlar?
Eskişehir’de daha önce DSİ çalışanları tarafından kurulan Ges-İş Tüketim Kooperatifi, cezaevi çalışanları tarafından kurulan Özel Tüketim Kooperatifi ve Hisarlar Kooperatifi kapanmıştı. TEI’yı yönetenler sayesinde Tuskoop Tüketim Kooperatifi’de kapanan kooperatifler listesine eklenecek. Türkiye’deki tüm tüketim kooperatiflerinin bağlı olduğu bir çatı kuruluş var. Adı, Tüketim Kooperatifleri Merkez Birliği. Peki bu kuruluşun başında kim var? Bu isim aynı zamanda Estel ve S.S. Eskişehir ve Civarı Tüketim Kooperatifleri Birliği (ESKO) Başkanı olan Engin Gültekin. Yani tüm Türkiye’nin çatı kuruluşu olan Tüketim Kooperatifleri Merkez Birliği’nin Başkanı Eskişehirli Engin Gültekin. Eskişehir’de 10 binin üzerinde kooperatif üyesi var. Bu rakam aileleriyle birlikte yaklaşık 50 bin civarındaki kişiyi kapsıyor. Kooperatifler üyelerine en kaliteli ürünü en ucuza verirken, yılsonunda elde edilen kar paylarını da onlara dağıtıyor. '0' faizli kredi kullandırıyor. Her üyeye ölüm yardımı yapıyor. Anlaşmalı mağazalardan indirimli alışveriş yapmalarını sağlayarak, onların ekonomilerine destek oluyor. İlimiz ekonomisine yılda 150-200 milyon liralık katkı sağlıyor. Anlaşmalı akaryakıt istasyonlarında yapacakları alışverişlerde 30-40 gün sonrasında ödeme imkanı sağlanıyor. Tuskoop Tüketim Kooperatifi 1999 yılında Eskişehir TEI bünyesinde, çalışanların her türlü ihtiyaçlarını karşılamak üzere kuruldu. O günden bu yana gıdadan giyime, akaryakıttan oto yedek parçasına, sağlıktan kırtasiyeye, kömürden hırdavata-nalburiyeye kadar ortakların her türlü ihtiyacını kefalet yoluyla karşılamasının yanında karşılıklı yardımlaşma suretiyle de yanlarında oldu. TEI Yönetimi, çalışanlarına her konuda yardım eden, tüketici haklarını koruyan Tuskoop’tan neden rahatsızlık duyuyor? Cumhurbaşkanı ve onu destekleyen MHP Lideri tarafından stokçulukla ve ürünlere fahiş zamlar yapmakla zincir alışveriş merkezlerinin suçlandığı bir ortamda TEI’yi yönetenler tüketiciyi koruyan Tuskoop Tüketim Kooperatifi’ni nasıl kapanmaya terk edebiliyor? TEI yönetimi bu yanlışından vazgeçmeli. Tuskoop’un daha da güçlenmesini sağlamalıdır. Kendi çalışanlarının tüketici haklarını korumalıdır.
