Kiracı kira bedelini ödemediği takdirde kiraya veren kiracının kullandığı ve döşemede kullandığı mallar üzerinde hapis hakkını kullanabilir.Kiracı kira bedelini ödemediği takdirde ihtar çekilerek 30 gün içinde kira bedelini ödemesi istenebilir. Ancak şu bir gerçek ki kiracı bu 30 günlük süre içinde tası tarağı toplayıp gidebileceği gibi uzun süren yargılama esnasında işleyen kiralar bakımından da kiraya veren mağdur olabilir. Bu durum kiraya verenler tarafından yasal bir mağduriyet ve bir nevi kader gibi algılanmaktadır. Oysa Kanun koyucu kiraya verenin haklarını korumak için de kimi tedbirler almıştır. Bunlardan birisi de kiraya verenin işlemiş ve ödenmemiş en çok 1 yıllık ve işleyecek 6 aylık kirasına karşılık gelecek kadar döşeme ve kullanma eşyasına mahkeme kararı ile icra takibi yahut dava kesinleşmeden el koyabilmesi hakkıdır.Burada amaç kiracının mallarına el koymak ve onun malını kiraya verenin malvarlığına katmak değil kiraya verenin alacağını teminat altına alabilmektir. Hapis hakkının kullanılmasına yönelik talep Sulh Hukuk Mahkemesine yahut icra Müdürlüğü’ne yapılacaktır. Türk Borçlar Kanunu’nda Bu konu 336. Madde ve devamında düzenlenmiştir.
Madde 336 - Taşınmaz kiralarında kiraya veren, işlemiş bir yıllık ve işlemekte olan altı aylık kira bedelinin güvencesi olmak üzere, kiralananda bulunan ve kiralananın döşenmesine veya kullanılmasına yarayan taşınırlar üzerinde hapis hakkına sahiptir.
Kiraya verenin hapis hakkı, alt kiracının asıl kiracıya olan kira borcunu aşmamak üzere, alt kiracının kiralanana getirdiği aynı nitelikteki taşınırları da kapsar.
Hapis hakkı, kiracının haczedilemeyen malları üzerinde kullanılamaz.
Madde 338 - Kiracı, taşınmak veya kiralananda bulunan taşınırları başka bir yere taşımak istediği takdirde, kiraya veren, alacağını güvence altına almasını sağlayacak miktardaki taşınırı, sulh hakiminin veya icra müdürünün kararıyla alıkoyabilir.
Alıkoyma kararının konusu olan eşya, gizlice veya zorla götürülürse, götürülmelerinden başlayarak on gün içinde kolluk gücünün yardımıyla kiralanana geri getirilir.
Talebin İcra Müdürüne de yapılabilmesi durumu Yeni Türk Borçlar Kanunu ile hukuk sistemimize girmiş olup bu bakımdan uygulamada pek sık kullanılmamaktadır. Ancak kanaatimizce noterden ihtar çekilerek kira bedeli talep edildiği tahdirde Sulh Hukuk Mahkemesi Hakimine yapılacak başvuru ile hapis hakkının kullanılması; Örnek no 13 kira alacağına ilişkin ilamsız takip yapılarak kira bedeli talep edildiği takdirde hapis hakkını kullanabilmek için İcra Müdüründen talep edilmesi daha doğru olacaktır kanaatindeyiz.
Hapis Hakkı söz konusu eşyaların kiraya verenin göstereceği yere götürmesi olmayıp kiralananandan çıkarılmamasını ifade eder. Yani bu işlem bir haciz işlemi değildir. Eşyalar muhafaza altına alınmaz. Ancak hapis işlemi uygulanarak icra müdürlüğü marifetiyle bu durum tutanak altına alındıktan sonra kiracı eşyaları başka bir yere götürse bile götürüldüğü yerden kolluk gücünün yardımı ile geri getirilir.
Kiraya veren hapis hakkını kendisi kullanamaz. Bunu muhakkak adli sistem içinde kullanmak zorundadır. Kira alacağını teminat altına almak maksadı ile kiracının eşyalarını kitleyerek kiracının kiralanana giriş ve çıkışını engelleyen kişi konut dokunulmazlığını ihlal suçunu işleyecektir. Kiracı evin içinde iken kilitlemesi halinde ise şartları varsa kişiyi hürriyetinden yoksun kılma suçunu işlemiş olacaktır. Kullanılacak hapis hakkında hapsedilecek eşyanın miktarı geçmiş 1 yıllık kira bedeli ile işleyecek olan ilerideki 6 aylık kira bedelini aşamaz.Bu hapis haczi caiz ol mayan mallar üzerinde de uygulanamayacaktır.
Hukukla ve huzurla kalın
