Anadolu Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Fuat Erdal görevinden istifa etmeden bir hafta önce Haberes Dergisi’nin 52’nci (Ağustos 2024) sayısına konuk olmuştu. Bu son röportaj Derginin ana kapağı oldu.
Haberes Dergisi Genel Yayın Yönetmeni Ayhan Aydıner ile keyifli bir sohbet gerçekleştiren Erdal; “Akademik ve idari personelimize; kendilerine sunulan imkanları en verimli şekilde kullanmalarını, varlık nedenimizin öğrencilerimiz olduğunu sık hatırlamalarını, bizi ayıran değil ortak paydaya getiren unsurlara odaklanmalarını öneririm. Üniversitemizi, her bir öğrencimizin ve çalışanımızın koşarak ve her gün aynı heyecanla geldiği bir ortama dönüştürmek sadece ve sadece bizim elimizde” dedi.
Anadolu Üniversitesi’ne 24 Haziran 2020’de Rektör olarak atandınız. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından 4 yıllık ikinci atamanız yapıldı. 4 yıl nasıl bir Anadolu Üniversitesi devraldınız. Bu süreçte hayata geçirdiğiniz projelerle ilgili bilgi verir misiniz?
Yönetici olarak bize verilen görev, kurumun fiziksel, finansal ve beşerî kaynaklarını en verimli şekilde kullanarak, kaliteli bir eğitim ve araştırma hizmetleriyle, ilgili sektörlere ve topluma yetkin mezunlar yetiştirmektir. Biz de bu bilinç ile hareket ederek, öncelikle Üniversitemizin bahsettiğim mevcut kaynaklarının envanterini çıkardık. Kapalı durumdaki mavi hastaneyi ivedilikle tamir ettirerek, Yabancı Diller Yüksekokuluna dönüştürdük ve 2018 yılından beri ESTÜ kampüsünde eğitim almakta olan hazırlık öğrencilerimizi kampüsümüze aldık. Kapalı durumdaki kapalı yüzme havuzunu tamir ettirerek hizmete açtık. ESTÜ tarafından boşaltılan Mimarlık ve Tasarım Fakültesini revize ederek, Türkçe Öğretim Merkezi ve Sanat ve Tasarım Merkezine dönüştürdük. Kapalı durumdaki kapalı spor salonunu yıkarak, Gençlik ve Spor Bakanımız ile bizzat görüşerek aldığımız destek ile sıfırdan inşa ediyoruz. Yine Bakanlığımızın destekleriyle tek açık spor alanımızı sentetik çime çevirdik ve böylece hem çok daha kullanışlı hem de su kaynaklarımızı tasarruf ettiren bir spor alanı haline dönüştürdük. Yine kapalı durumdaki Kreş ve Gündüz Bakımevini tamir ettirdik ve önümüzdeki aylarda personelimizin çocuklarının hizmetine açacağız. Metruk vaziyetteki Japon Bahçesi’ni düzenleyerek öğrencilerimizin ziyaretine açtık yine Anadolu Parkı revize ederek, öğrencilerimiz için bir şenlik alanı haline getirdik. Sadece şehrimiz için değil, Türkiye’miz için de son derece önemli ve kritik bir merkez olacak olan Ulusal Raylı Sistemler Araştırma ve Test Merkezimizin (URAYSİM), 6550 sayılı Kanun kapsamına alınarak bir tür ileri araştırma merkezi haline gelmesi ve tüzel bir kişiliğe sahip olması, 14 yıllık bir hayalin gerçekleşmesinin ilk adımı olmuştur.
Beşerî kaynaklar bakımından; kadro ve terfi bekleyen yüzlerce akademik personelimizin, hiçbir ayrım yapmadan, atama ve yükseltilmelerini gerçekleştirdik. İdari personelimizin yetkinliklerini artırmak için hizmet içi eğitimlere devam ediyoruz.
2020-2023 yılları arasında yükseltme ve atama kriterlerini sağlayan tüm akademik personelin atamalarını gerçekleştirdik. Hem eğitim hem araştırma kapasitemizi arttırdık. Akademisyenlerin özlük haklarını almaları bilimsel üretkenliğe her zaman pozitif yansımıştır. Biz de yeni dönemde yayınlanan uluslararası sıralamalarda bunun etkilerini gördük. Üniversitenin yükseltme ve atama kriterlerini de uluslararası ve bilim dünyasının kabul ettiği standartlar doğrultusunda güncellendik.
Finansal kaynaklar bakımından; boş veya kirada bulunan gayrimenkullerimizi kiralayarak ve piyasa fiyatlarına çekerek, üniversitemize önemli miktarda gelir yarattık. 1970-80 model baskı makinalarımızı dijital makinalarla revize ederek ve kişiye özel soru kitapçığı basımına geçerek, kâğıtta %68, lojistikte %30, firede %95 ve poşette %25 tasarruf sağladık. Basımevimizi tamir ettirerek, çalışanlarımız için çok daha konforlu ve yaşanabilir hale getirdik. Yüksek kira ödediğimiz Kadıköy, Şişli, Beylikdüzü ve Bahçelievler bürolarımızı kapatarak, mevcut diğer bürolarımız ile birleştirdik.
Kayıtlı öğrenci sayısı itibariyle dünyanın 3. büyük üniversitesi olan Anadolu Üniversitesinin yurtdışında hakkıyla tanınırlığını artırabilmek için uluslararası birliklerde ve etkinliklerinde aktif rol oynamaya başladık. İslam Ülkeleri Teşkilatına bağlı Sanal Üniversiteler Birliği’nin (CINVU) yönetim kurulu başkanlığına seçildim. Avrupa Uzaktan Eğitim Üniversiteler Birliği’nde (EADTU) iki yıldır yönetim kurulu üyesiyim. Dünyanın en büyük üniversitelerinin bulunduğu Asya Açık Üniversiteler Birliği’ne (AAOU) üye olduk ve geçtiğimiz yıl her iki birliğin kongrelerini de ülkemizde ev sahipliğimizde gerçekleştirdik.
Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Merkezi (ÖSYM) tarafından yayınlanan 2020, 2021, 2022, 2023 ve 2024 YKS Yerleştirme Sonuçları’na göre Üniversitemizin, örgün lisans ve ön lisans programlarının kontenjan doluluk oranlarında yüzde 100’lük rekorlar kırarak dikkat çekti. Açıköğretim sistemi programları da aynı şekilde yüzde 100 doluluk oranına ulaştı. Yükseköğretim Kurumu (YÖK) tarafından sunulan ek kontenjanlarla birlikte bu yıllarda doluluk oranlarımız yüzde 100’ü aştı. Eğitimi Destekleme Vakfı Anadolu Üniversitesi Başarı Bursları projesiyle ülkemizin başarılı öğrencilerini Üniversitemize kazandırdık. 2020-2024 yılları arasında ilk binden 16, ilk beş binden 350 öğrencimiz Anadolu Üniversitesini tercih etti.
Geldiğiniz günden beri üniversitede sevgi iklimi oluşturdunuz. Çalışanlar huzurlu ve mutlu. Bunu nasıl başardınız?
Adalet ve liyakata dikkat edildiğinde, iş ortamına huzur ve mutluluk kendiliğinden geliyor. Çalışanlarımızın emekleri ve hizmetleri sayesinde, öğrencilerimize daha nitelikli eğitim ve araştırma hizmetleri sunabiliyoruz. Bunun bilinci ile onlara değer vererek, onları dinleyerek ve daha önemlisi onları karar mekanizmasına katarak motivasyon ve katkılarını yüksek tutmaya çalışıyoruz. Dört yıl içinde çok şükür üniversitemizde birlikte karar verme kültürünü yerleştirdik. Birim, bölüm, fakülte yönetim kurulları gayet verimli çalışıyor. Üniversitemizin en üst karar merci olan Senato ve Yönetim Kurulunu yüz yüze ve düzenli olarak toplayarak, yapılacak tüm düzenleme ve değişimlere saatlerce konuşarak birlikte karar veriyoruz. Yine 4 yıl önce oluşturduğumuz, şehrimizdeki büyük şirketlerin, sanayi ve ticaret odalarının, baro ve eczacılar odası yöneticilerinden, sivil toplum kuruluşu temsilcilerinden, ülkemizdeki üniversitelerin yanı sıra İngiltere ve ABD’den üniversite temsilcilerinden ve mezunlarımızdan oluşan Üniversite Danışma Kurulumuzu da zaman zaman toplayarak yaptıklarımız ve yapacaklarımızla ilgili görüş ve değerlendirmelerini alıyoruz. Tabii ki öğrencilerimiz ile de sık sık buluşarak, onların görüşlerini alıyor ve karar mekanizmalarına onları da dahil ediyoruz. Kampüsümüzün her köşesini hem öğrencilerimiz hem de çalışanlarımız için erişilebilir ve kullanılabilir hale getirmeye çalışıyoruz. Örneğin Japon Bahçesi şu an hepimizin en güzel zaman geçirdiği favori mekanlardan biri haline geldi.
Türkiye’de üniversitelerin en büyük sorunu ne? Dünyadaki üniversiteler arasında ülkemizin konumu sizce nasıl?
Kişisel görüşüme göre, en önemli sorun (hem akademik hem idari) iş etiği sorunu. Bilimsel, sanatsal, kültürel ve sportif çok daha üstün başarılar için dünya sıralamalarında daha üst sıralara çıkabilmek için ülke olarak fiziksel, finansal ve beşerî gerekli kaynaklarımız fazlasıyla var. Bunlardan fayda üretmek, bir iş etiği meselesi.
Anadolu Üniversitesi bilimsel çalışmaları konusunda durumu nasıl? Bunun daha da geliştirilmesi için çalışmalarınız var mı?
Üniversitemizin Mühendislik ve Fen Fakültelerinin ESTÜ olarak ayrılması nedeniyle, özellikle 2019-2021 yılları arasında, bilimsel makale ve alınan atıf miktarlarında önemli bir düşme gözlendi zira bu fakülteler yoğun araştırma ve yayın yapan öğretim üyelerini barındırıyor. Göreve başladığımız yıl başlattığımız Akademik Performans Ödülleri, bilimsel araştırma projesi destekleri, araştırma yöntemleri eğitimleri, ev sahipliğimizde gerçekleştirdiğimiz onlarca ulusal ve uluslararası kongreler sayesinde, bilimsel üretim ekosistemini yeniden oluşturduk ve böylelikle 2022 yılından itibaren göstergelerimiz yukarıya doğru çıkmaya başladı. 2019 yılında Q1 ve Q2 dergilerdeki yayınların toplam WOS yayınlarına oranı %45 iken 2022 sonunda bu oran %62,81’e yükseldi. 2024 ve 2025 yıllarında bu etki tüm sıralamalara doğrudan yansıyacak.
Anadolu Üniversitesi sportif alanda da çok başarılı. Sizce futbol takımı bu yıl 3. Ligde şampiyon olacak mı? Diğer branşlardaki hedefleriniz neler?
Üniversitemizde eğitim ve araştırmanın yanı sıra sanat, kültür ve spora da önem veriyor ve hem çalışanlarımızı hem de öğrencilerimizi teşvik ediyoruz. 3 yıldır verdiğimiz emeklerimiz geçen yıl meyvesini verdi ve futbol takımımız profesyonel lige yükseldi. Hedefimiz elbette 2. lige yükselmek. Kadın hentbol takımımız süper ligde mücadeleye devam ediyor. Üniversite sporlarında da hem bireysel hem takım yarışmalarında önemli dereceler elde ettik. Tüm sportif başarılarımızı, her yıl düzenleyerek geleneksel hale getirdiğimiz spor ödülleri töreni ile de taçlandırıyoruz.
Eskişehir’deki diğer kurumlarla aranızdaki diyaloglar nasıl?
Doğma büyüme bir Eskişehirli olarak, ilimizdeki tüm kamu kurumları, sivil toplum kuruluşları ve özel sektör firmaları ile yakın ilişkileri sürdürüyoruz. Hatırlarsanız, iki yıldır Cumhurbaşkanlığı İnsan Kaynakları Ofisi himayesinde gerçekleştirilen İç Anadolu Kariyer Fuarına ev sahipliği yaparak, tüm bu kurumları öğrencilerimiz ile bir araya getiriyoruz. Öncülüğümüzde başlayan Tercihim Eskişehir ile şehrimizin 3 üniversitesini tek bir çevrim içi platformda bir araya getiriyoruz. Eskişehir’in 3 üniversitesi, yaşamın her alanında olduğu gibi öğrenci adaylarının doğru meslek seçiminde bulunmaları için de ’Tercihim Eskişehir’ platformu ile öğrencilere bilgi veriyor ve tanıtım etkinlikleri düzenliyor. Şehrimizin kamu kurumları, iş dünyası ve STK’ları ile yıl içinde birçok organizasyon düzenliyoruz. İlişkilerimiz çok verimli çıktılar meydana getiriyor. Bilim, kültür, sanat ve spor alanlarında iş dünyamızın ihtiyaçları ve öğrencilerimizin kariyerleri için kurulan bu ilişkileri, iş birliğine ve güç birliğine dönüştürmeyi, somut projeler yürütmeyi hedefliyoruz.
Üniversitenin akademisyen sıkıntısı var mı?
66 yıllık bir üniversite olarak senyör düzeyde yani doçent ve profesör sayımız oldukça fazla. Daha çok araştırma görevlisi ve genç araştırmacılara ihtiyacımız var.
Üniversite de açılacak yeni bölümler var mı?
Yönetime geldiğimizden bugüne lisans düzeyinde hem yüksek puanlı öğrencileri alabileceğimiz hem de araştırma kapasitemizi genişletecek bölümler açmaya dikkat ettik. Bu vizyonla yüzde 30 İngilizce eğitim veren Psikoloji lisans programı ile Beslenme ve Diyetetik programlarını açtık. Önümüzdeki yıllarda örgün eğitim önlisans ve lisansta genişleme yerine mevcut programlardaki eğitim kalitemizi yükseltmeye ve lisansüstüne ağırlık vermeye çalışacağız. Yine 42 yıllık uzaktan eğitim birikimimiz ile açık öğretim programlarımızın özellikle Asya ve Afrika kıtalarında yayılması için hem Türkçe hem de yabancı dillerde programlar açmayı hedefliyoruz.
Yeni eğitim yılında öğrencilere yönelik yeni destekleriniz olacak mı?
2020 yılından beri sürdürdüğümüz eğitim burslarımız sayesinde, sözelde ilk 1000, dilde ilk 3000, eşit ağırlıkta ilk 5000 ve sayısalda ilk 20000’den aldığımız öğrenci sayısı 30’a ulaştı. Yine sanat ve müzik burslarımızla daha yetenekli öğrencileri aramıza kattık. 2020 yılında 600 olan uluslararası öğrenci sayımız 108 ülkeden 3000 öğrenciye yaklaştı. İhtiyaç sahibi öğrencilerimize yemek burslarımız yine devam edecek. Geçtiğimiz yıl kurduğumuz Öğrenci Dekanlığı sayesinde artık öğrencilerimizin de onları yönetimde temsil eden ve her türlü istek ve ihtiyaçlarını dinleyip, bize ulaştıran ve gerekli organizasyonları yapacak bir dekanları var. Yeni dönemde, tüm bu destekleri, imkanlarımız ölçüsünde artırarak devam etmek istiyoruz.
Anadolu Üniversitesi öğrencisi olsaydınız, kurumun nasıl bir rektör tarafından yönetilmesini isterdiniz?
Kamunun verdiği kaynakları verimli bir şekilde öğrenci lehine kullanan, liyakat ve adalete önem veren bir rektör tarafından yönetilmesini isterdim.
Hayatınızdaki kırılma anı neydi?
Lisansüstü eğitim için İngiltere’ye gidişim diyebilirim.
İyi ki bunu yaptım dediğiniz şeyler neler?
Üniversitemizin kaynaklarını başarılı öğrencilere (EDEV bursları) ve başarılı akademisyenlere (Akademik Performans Ödülleri) açılması diyebilirim.
En son ne zaman ağladınız?
Beni genelde üzücü olaylar değil gurur veren olaylar ağlatır. Bir öğrencimin veya hocamın büyük başarısı, hatta mezuniyet törenlerimiz bile beni duygulandırır.
Hayatta en mutlu olduğunuz an neydi?
Sanırım iki kızımın doğum anları.
En son okuduğunuz kitap hangisidir? En sevdiğiniz müzik ve yemek neler?
Son yıllarda akademik personelimiz ve öğrencilerimiz tarafından yazılan ve bana özellikle hediye edilen şiir ve romanları okuyorum. Gurur verici gerçekten.
Her türlü müziği severim. Büyük bir şansımız olarak gördüğüm Konservatuarımızın ve Halk Bilim Araştırmaları Merkezimizin etkinliklerinin çoğuna gitmeye çalışıyorum ve büyük keyif alıyorum.
Eskişehir’imizin yemeklerini öncelikle severim.
Fuat Erdal en çok neye kızar?
İsraf ve verilen bir avantajı kendi çıkarına veya kötüye kullanma.
Asla yapmam dediğiniz bir şey var mı?
Kamunun kaynaklarını verimsiz kullanma ve israf etme
Hangi konu açıldığında sıkılırsınız?
Yanımda benden bahsedilmesi ve övülmem. Fizibilitesi olmayan projeler.
Zor bir insan mısınız?
Tam tersine herkesi sabırla dinleyen, ortak paydaya gelindiğinde kolay ikna olan bir insanım. ‘Yaradılanı hoşgörürüm Yaradandan ötürü.’
Kendinizde neyi değiştirmek istersiniz? Veya hangi özelliği eklemek istersiniz?
Keşke insanları tanımanın ve yeteneklerini keşfetmenin daha kolay bir yolu olsa.
Öğrencilerinize ve üniversite çalışanlarına son bir mesajını var mı?
Geleceğimizin teminatı gençlerimize güveniyorum, onların duygu ve düşüncelerine önem veriyorum. Onların da bir kamu üniversitesinde okumanın bilinci ile kendilerine ücretsiz bir şekilde sunulan bu eğitimin değerini bilmelerini, derslere devam ederek en yüksek faydayı elde etmelerini, Üniversitemizin tüm imkanlarını kullanarak vakitlerini asla israf etmeden en verimli bir şekilde kullanmalarını, isteğe bağlı hazırlık veya dönemlere yayılan yabancı dil derslerini almalarını ve mutlaka her yaz staj yapmalarını tavsiye ederim. Akademik ve idari personelimizin de yine kendilerine sunulan imkanları en verimli şekilde kullanmalarını, varlık nedenimizin öğrencilerimiz olduğunu sık hatırlamalarını, bizi ayıran değil ortak paydaya getiren unsurlara odaklanmalarını öneririm. Üniversitemizi, her bir öğrencimizin ve çalışanımızın koşarak ve her gün aynı heyecanla geldiği bir ortama dönüştürmek sadece ve sadece bizim elimizde.
